De aanslag

 Groningen, (onbekende druk, kroonlijsters, nr. 3), 1982

205 pagina’s

psychologische oorlogsroman

 Eerste episode: 1945
In januari 1945 wordt in Haarlem, in de straat van de familie Steenwijk, de NSB'er Fake Ploeg doodgeschoten. Zijn lijk ligt voor het huis van de buren, de familie Korteweg. Zij verslepen het lijk van Ploeg tot voor het huis van Steenwijk. Daarna zijn de Duitsers zijn snel ter plaatse, en steken het huis van de familie Steenwijk in brand en voeren de familie af. De ouders van Anton Steenwijk worden later ge-executeerd. In de cel van Anton zit ook een jonge vrouw, die waarschijnlijk bij die aanslag betrokken is geweest. Anton wordt na verloop van tijd uit de cel gehaald en naar Amsterdam gebracht, waar hij bij een oom en tante kan wonen.

Tweede episode: 1952
Later in1952 bezoekt Anton een feestje in Haarlem. Voor het eerst sinds de oorlog is hij weer in die stad. Hij besluit een bezoekje te brengen aan de straat waar hij vroeger gewoond heeft. Hij treft daar de overbuurvrouw, mevrouw Beumer aan, met wie hij een praatje maakt. Anton besluit om nooit meer terug naar Haarlem te gaan.

Derde episode: 1956
Vanwege de inval van de Russen in Hongarije, wordt het hoofdkantoor van de Communistische Partij Nederland, waar Anton dichtbij woont, door relschoppers bestormd.Een van hen is Fake Ploeg jr.: de zoon van de NSB'er. Fake zat bij Anton in de klas en vraagt hem mee naar binnen te gaan en daar praten zij over het verleden. Er ontstaat een kleine ruzie en Fake gooit met een kei een spiegel in en rent weg.

Vierde episode: 1966
Anton is inmiddels getrouwd met Saskia de Graaff en hebben een dochtertje van vier. Tijdens een begrafenis hoort Anton van Cor Takes dat Cor samen met Truus Coster bij de aanslag betrokken was. Truus Coster is later ge-executeerd en Anton begrijpt dat zij degene was met wie hij in de cel gezeten heeft.

Vijfde episode: 1981
Anton is nu gescheiden en met Liesbeth getrouwd. Ze hebben een zoon: Peter. Wanneer Anton hevige kiespijn heeft, bezoekt hij zijn tandarts. Deze wil hem alleen maar helpen als Anton mee gaat demonstreren tegen kernwapens. Anton zegt toe. Tijdens de demonstratie komt Anton zijn vroegere buurmeisje Karin Korteweg tegen. Zij vertelt hem dat haar vader en moeder niet met het lijk voor hun deur gevonden wilden worden omdat haar vader hagedissen had, die dan zeker gedood zouden worden. Bij de andere buren kon het lijk ook niet gelegd worden, want daar zaten joden ondergedoken. Uit angst voor wraak van Anton was Korteweg naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd, waar hij in 1948 zelfmoord pleegde.

 Mening

Het boek was een goed boek om te lezen, het begin van het boek is vooral realistisch beschreven en daardoor is het mogelijk om een goed beeld te krijgen hoe het allemaal gebeurd is. Door deze schrijfwijzen kan je ook zien wat er in het hoofd ging van Anton,zelfs zonder  dat het verteld had hoeven te worden. Zoals ik al zei was het boek in het begin vrij realistisch, maar later in het verhaal nam het realisme geleidelijk wat af.  De gevoelens en gedachten werden nog even goed beschreven, maar de link ermee vormen ging wat moeizaam. Dit komt waarschijnlijk door het feit dat ik nog nooit een situatie als dit heb meegemaakt of iets wat enigszins lijkt op deze gebeurtenissen.

Wat wel hetzelfde gebleven is door het boek heen is de kwaliteit van het structuur. Het boek kent een goede opbouw en dus goed te volgen, het verhaal speelt zich in een chronologische tijdsvolgorde met hier en daar verwijzingen naar het verleden die relevant zijn. de opbouw van de episoden kon beter. Er kon vooral verbetering gebracht worden aan de tijdstappen die te groot waren ,hierdoor werd de tussentijd wat minder beschreven naar mijn mening. Dit kan de schrijver hebben gedaan om wat tempo in het verhaal te houden, omdat de tempo op sommige stukken wat hoger kon. De eindes van de episoden vond ik soms wat afgeraffeld of abrupt opgehouden. Je zit bijvoorbeeld lekker in een stuk en je wilt zoals gewoonlijk weten hoe het afloopt met een ontmoeting, maar dat kom je dan niet te weten.

Ik was in het algemeen wel tevreden met het lezen van dit boek, maar het was op sommige plekken saai. In de meeste boeken wordt de actie nadrukkelijk beschreven, bij dit boek was precies het omgekeerde het geval. De gevolgen van de oorlog werden namelijk nadrukkelijk beschreven, er was bijna geen sprake van actie en dat maakt een boek al gauw saai. Actie was ver te zoeken in de episodes die volgden op de eerste. In de rest van de episodes werd er beschreven hoe het leven van Anton was, zonder echt schokkende dingen. Dat heeft erbij geholpen dat ik dit boek minder interessant begon te vinden.